Osoba, która chce ubiegać się o wypłatę odszkodowania przez ubezpieczyciela często mierzy się z sytuacją, w której od dnia zgłoszenia szkody do dnia spełnienia roszczenia mija wiele miesięcy. Przez ten czas ubezpieczonemu uniemożliwia się korzystanie z należnych mu środków pieniężnych. W celu złagodzenia skutków opóźnionej wypłaty świadczenia ustawodawca wprowadził w kodeksie cywilnym przepisy regulujące możliwość żądania od ubezpieczyciela odsetek za opóźnienie od dnia, w którym świadczenie stało się wymagalne, do dnia jego spełnienia.
Zawierana z ubezpieczycielem umowa ubezpieczenia rodzi po jego stronie obowiązek spełnienia świadczenia w konkretnym, przewidzianym ustawowo terminie. W przypadku, kiedy ubezpieczyciel całkowicie odmawia wypłaty odszkodowania bądź spełnia je tylko w części, składając do sądu pozew o zapłatę poszkodowany oprócz kwoty odszkodowania może żądać również odsetek za opóźnienie. Zgodnie z treścią art. 817 § 1 kodeksu cywilnego „Ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia od wypadku”. Oznacza to, że w przypadku wygranego procesu roszczenie poszkodowanego jest uznane za zasadne, a co za tym idzie, ubezpieczyciel jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania w terminie trzydziestu dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku – czyli najczęściej od dnia doręczenia ubezpieczycielowi zgłoszenia szkody. Warto pamiętać, że data rejestracji szkody w systemie ubezpieczyciela często nie oznacza dnia wpływu zgłoszenia szkody – zazwyczaj zdarza się to na kilka dni po otrzymaniu zgłoszenia.
Art. 481 § 1 kodeksu cywilnego wskazuje na przesłanki, które muszą nastąpić, aby od podmiotu zobowiązanego do spełnienia świadczenia można było żądać odsetek za czas opóźnienia. Jedynym warunkiem niezbędnym do powstania po stronie wierzyciela takiego uprawnienia jest niewykonanie przez dłużnika zobowiązania w przewidzianym do tego terminie. Jest to przy tym niezależne od tego, czy wierzyciel w wyniku opóźnienia poniósł jakąkolwiek szkodę, czy też od tego, czy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest przez niego niezawinione. Sam fakt opóźnienia przesądza o tym, że wierzycielowi należą się odsetki (por. wyr. SA w Katowicach z 24.5.2013 r., V ACa 130/13, Legalis).
Art. 481 § 2 kodeksu cywilnego określa wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie. Według tego przepisu strony umowy mogą same umówić się na określoną stopę procentową, zaś w braku postanowienia umownego ustawa określa wysokość odsetek jako sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie jest ogłaszana przez Ministra Sprawiedliwości w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. W chwili obecnej wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie to 7%. Roszczenie przysługuje za każdy dzień od terminu wymagalności świadczenia. Oznacza to, że jeżeli ubezpieczyciel miał spełnić świadczenie 1 marca danego roku, to 2 marca będzie przysługiwać ubezpieczonemu roszczenie za odsetki z dnia 1 marca, zaś 3 marca będzie mu przysługiwać roszczenie za odsetki z dnia 1 marca i z dnia 2 marca itd.
Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie w dniu 7 listopada 2019 roku, wprowadza nową kategorię odsetek, które są należne poszkodowanemu w przypadku wygrania procesu o zapłatę. Wprowadzony nowelizacją przepis art. 98 § 11 stanowi, że odsetki w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie należą się od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu. Przez koszty procesu należy rozumieć:
- koszty sądowe;
- wynagrodzenie i wydatki pełnomocnika procesowego;
- koszty przejazdu do sądu strony oraz równowartość zarobków utraconych wskutek jej stawiennictwa w sądzie;
- koszty mediacji.
Strona przegrywająca sprawę jest zobowiązana do zwrotu kosztów procesu na żądanie przeciwnika. Od wejścia w życie nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego można zaś żądać również odsetek od kwoty zwrotu kosztów. Przysługują one od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia ich zapłaty.
Składając pozew do sądu o zapłatę przeciwko ubezpieczycielowi należy więc pamiętać o tym, że prócz głównego świadczenia – odszkodowania – poszkodowany ma prawo żądać również odsetek od tej kwoty, a także, od niedawna, od kwoty zwrotu kosztów procesu. Warto w takim przypadku zgłosić się o pomoc do profesjonalnego pełnomocnika, który uwzględni wszystkie możliwe okoliczności i przygotuje pozew, w którym wysunięte zostaną wszelkie zasadne żądania wobec ubezpieczyciela. Radcowie prawni i adwokaci z kancelarii Jankowski & Radomska sp. p. skutecznie wyegzekwują odszkodowanie należne poszkodowanemu od ubezpieczyciela.