Na gruncie prawa europejskiego kwestie związane z jurysdykcją sądów w sprawach spadkowych reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r.w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. Zgodnie z art. 4 tego rozporządzenia zasadą jest, że sądy państwa członkowskiego, w którym zmarły miał swoje miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci, są właściwe do orzekania co do ogółu spraw dotyczących spadku. Często określenie miejsca zwykłego pobytu okazuje się jednak problematyczne w przypadku osób, które często zmieniają miejsce zamieszkania pozostawiając składniki majątku w różnych krajach.
Powyższy problem nie powstaje jednak, jeśli ma miejsce dziedziczenie nieruchomości położonej w Polsce – wówczas jedynym właściwym do prowadzenia sprawy sądem będzie sąd krajowy. W zakresie dziedziczenia nieruchomości zastosowanie ma bowiem reguła określona w treści art. 11102 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którą jurysdykcja krajowa w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym jest wyłączna w zakresie, w którym rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych na nieruchomości lub posiadania nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej. Sprawami takimi będą właśnie sprawy spadkowe, jeśli w skład majątku spadkowego wchodzą prawa rzeczowe na nieruchomości położonej w Rzeczpospolitej Polskiej bądź ich posiadanie. Powyższa właściwość sądu dotyczy tak zmarłych obywateli polskich,jak i cudzoziemców posiadających w Polsce nieruchomości.
Należy również podkreślić, iż powyższy przepis dotyczy zarówno w spraw o stwierdzenie nabycia spadku, jak i o dział spadku w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o prawach rzeczowych na nieruchomości. Z orzeczeń wydanych przez sądy, wynika również, że gdy w skład spadku wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego na obszarze Polski, to wyłączna jurysdykcja krajowa w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku w tym zakresie należy do sądów polskich. Pod pojęciem praw rzeczowych wymienionych w kodeksie odnośnie dziedziczenia nieruchomości położonych w Polsce, należy zatem rozumieć nie tylko prawo własności i użytkowanie wieczyste, lecz również ograniczone prawa rzeczowe na nieruchomościach, np. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, hipotekę czy użytkowanie.
Niezależnie od tego czy dochodzi do dziedziczenia nieruchomości, czy też innych składników majątku zmarłego - szczególnie znajdujących się na terenie różnych państw, warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika, który pomoże uprościć cały proces – zapraszamy do kontaktu z radcą prawnym Sebastianem Jankowskim pod numerem 796 960 027 – specjalistą z zakresu prawa spadkowego.